Κρίνοντας την κριτική σκέψη

Τόσο καιρό βρισκόμουν μέσα σε μια μεγάλη πλάνη. Και γιατί αυτό; Επειδή πίστευα στις μαγικές ικανότητες του εκπαιδευτικού ( που εκπαιδεύει δηλαδή εσένα και εμένα για εκείνους) συστήματος του γεωγραφικού χώρου ελλάδα.

Δηλαδή.

Μου έκανε εντύπωση η φοβερή ικανότητα του εν λόγω συστήματος να σε μαθαίνει να παπαγαλίζεις ότι η κριτική σκέψη είναι απαραίτητη. Για να γίνω πιο σαφής, στο μάθημα της νεοελληνικής γλώσσας επαναλαμβάνεται το μοτίβο της "κριτικής σκέψης". Μια φράση που ποτέ κανένας δεν εξηγεί "χειροπιαστά". Πιο συγκεκριμένα σου λένε ( οι κακοί αυτοί γνωστοί) ότι πρέπει να κρίνεις ό,τι διαβάζεις-ακούς-μαθαίνεις. Να μην το δέχεσαι απλά, αλλά μετά από σκέψη. Όμως τρία πράγματα έχω να παρατηρήσω επί τούτου.

1. Ότι σου λένε αυτοί παραμένει συνήθως άκριτο. Είναι λίγο πιο κάτω από την αυθεντία (τους).
2. Δεν σου είπε ποτέ κανείς σε πια βάση να κρίνεις. Ή μάλλον σου το έμαθε έμμεσα από τότε που γεννήθηκες (πιστεύει).
3. Ποτέ δεν έκρινες με βάση που ξεφεύγει από συγκεκριμένες επαναλαμβανόμενες θέσεις. Ή το ένα ή το άλλο.

Χαρακτηριστικό προσωπικό παράδειγμα αποτελεί η παγκοσμιοποίηση. Συχνά έφερναν οι φιλόλογοι στο προσκήνιο ( λόγω της ύπαρξης του στο βιβλίο δηλαδή) το θέμα της παγκοσμιοποίησης.

Η μία άποψη ήταν είμαι υπέρ της παγκοσμιοποίησης επειδή μας κάνει μια γειτονιά και η άλλη είμαι κατά της παγκοσμιοποίησης επειδή οι πολυεθνικές εκμεταλλεύονται τον αθώο εργατικό κόσμο. Και ας θυμάστε μερικοί ότι λέγατε τα υπέρ και τα κατά και τα γράφαμε και στις εκθεσούλες. Στη συζήτηση μέσα στην αίθουσα καταλάβαινες τι πραγματικά παίζει με τη διαμορφωμένη των παιδιών μας (αχ) άποψη. Ποτέ όμως δεν μας εξήγησαν πως λειτουργεί το χρηματοπιστωτικό σύστημα, πως εφαρμόζει η κάθε πολυεθνική τα δουλικοεργασιακά της καθεστώτα, γιατί διαιωνίζεται η υποβάθμιση ( της ύπαρξης) και πίσω από ποιους στρατούς και κράτη ( γκουχ γκουχ) εγκαθιδρύονται τέτοιες εταιρίες εξυπηρετώντας συμφέροντα.

( το θέμα παγκοσμιοποίηση είναι πολύ μεγάλο και έχει πολλές προεκτάσεις που δεν θεωρώ πως βρίσκομαι σε θέση να αναλύσω, αλλά το αναφέρω σε επίπεδο μιας λυκειακής συζήτησης ως παράδειγμα για να στηρίξω τις απόψεις μου)

Εάν κάποιος είχε μια ενδιάμεση άποψη, μάλλον ερχόταν από κάποιον άλλο πλανήτη. Ήσουν διεθνιστής επειδή σεβόσουν τις διαφορετικές εκφάνσεις έκφρασης (κατηγοριοποιημένες σαν πολιτισμούς) και ήθελες να γνωρίσεις διαφορετικά πράγματα ενώ παράλληλα κατανοούσες ότι η οικονομική παγκοσμιοποίηση επιφέρει ένα σωρό προβλήματα στην εργατική τάξη [ είτε αναπτυσσόμενων είτε ανεπτυγμένων χωρών- από κάποιους θεσπισμένες λέξεις], ΑΥΤΟ ΑΠΛΑ ΔΕΝ ΜΠΟΡΟΥΣΕ ΝΑ ΓΙΝΕΙ. Για να μη μιλάω κενά όμως. Δεν ήταν μια αποδεκτή άποψη από τους καθηγητές και κατανοητή από τους συμμαθητές η διαχωριστική γραμμή και οι διάφορες παράπλευροι (σίγουρα δεν τους παίρνει όλους η μπάλα!). Θέλουμε δηλαδή μια συγκεκριμένη γραμμή πάνω στην οποία θα πατήσουμε γιατί εάν παρεκκλίνουμε, ΧΑΘΗΚΑΜΕ ΑΔΕΡΦΙΑ.

Για να μην μακρηγορώ με παραδείγματα που ίσως μόνο σε μένα να φαίνονται πειστικά, ανακάλυψα ότι δεν σε κάνουν να παπαγαλίζεις ότι έχεις κριτική σκέψη. Σε κάνουν ( και γίνεσαι) να πιστεύεις ακράδαντα ότι ΕΧΕΙΣ κριτική σκέψη. Να είσαι σίγουρος ότι έχεις μελετήσει τις παραμέτρους που πρέπει και έχεις συμπεράνει κάτι σωστό.

Στα φυσιολογικά δεδομένα. Στις νόρμες. Στην κανονικότητα.

Έφυγα από τη συγκεκριμένη πλάνη όταν προσπάθησα να συζητήσω με κάποιους που βρίσκονται στην ίδια (άσχημη) θέση με εμένα και ήξεραν τι είναι σωστό πριν συζητήσουμε. Η άποψη τους. Που ήταν άποψη και αυτών που έκαναν παρέα. Και σε κάθε μου ερώτηση απαντούσαν με την άποψη τους. Ίδια αλλά με διαφορετικές λέξεις. Αλλά σωστή, κανονική, στη μόδα.